BIERZMOWANIE

Instrukcja

o przygotowaniu młodzieży do przyjęcia sakramentu bierzmowania w diecezji siedleckiej

Dynamizm współczesnych przemian w rozwoju religijności młodego pokolenia, wymusza na odpowiedzialnych za proces nieustanne dostosowywanie metod i form edukacji religijnej i katechezy parafialnej do potrzeb i możliwości rozwojowych ludzi młodych. Opracowana Instrukcja o przygotowaniu młodzieży do sakramentu bierzmowania w diecezji siedleckiej jest kontynuacją działań podjętych w tym zakresie przez II Synod Diecezji Siedleckiej. W dokumentach synodalnych, za Magisterium Kościoła przypomniano, że sakrament bierzmowania „ubogaca ochrzczonych siedmiorakimi darami Ducha Świętego, pełniej jednoczy ich z Chrystusem i Kościołem, zobowiązuje do apostołowania słowem i czynem w świecie oraz do aktywnego zaangażowania w życie wspólnoty Kościoła” (stat. 388; por. KKK 1303, KK 11; kan. 879 KPK; OB. 2; 22). Mając na uwadze wał-tość i znaczenie sakramentu bierzmowania w procesie inicjacji chrześcijańskiej należy podjąć trud starannego przygotowania do wspomnianego sakramentu. Przygotowanie to powinno stać się wspólną troską rodziców, duszpasterzy, katechetów szkolnych i parafialnych (por. PDK 107; PPK s. 92-93; OB 5). Przygotowanie do bierzmowania powinno dokonywać się w trzech etapach: przygotowanie dalsze, bliższe i bezpośrednie (por. Wskazania KEP dotyczące przygotowania do sakramentu bierzmowania nr 5). Przygotowanie dalsze jest prowadzone od najmłodszych lat w rodzinie, następnie poprzez uczestnictwo w katechizacji szkolnej i parafialnej, zwłaszcza w okresie przygotowania do pierwszej spowiedzi i Komunii św. Przygotowanie bliższe to kontynuacja udziału w katechizacji szkolnej i parafialnej, któremu towarzyszy czynne uczestnictwo w życiu Kościoła, spełnianie praktyk religijnych i życie sakramentalne.

W zakresie przygotowania bezpośredniego w diecezji siedleckiej przyjmuje się jako obowiązuj ące zasady szczegółowe:

l. Środowiskiem przygotowania do przyjęcia sakramentu bierzmowania jest parafia faktycznego zamieszkania kandydata.

2.Przygotowanie powinno odbywać się w każdej parafii, bez względu na liczbę kandydatów do bierzmowania w danym roku szkolnym.

3.Odpowiedzialność za formację kandydatów do bierzmowania spoczywa na proboszczu parafii oraz rodzicach kandydatów (kan. 890 KPK).

4.Przygotowanie do przyjęcia sakramentu bierzmowania rozłożone jest na 2 lata.

5.Jako dolną granicę wieku rozpoczynających przygotowanie do sakramentu bierzmowania przyjmuje się rok, w którym kandydat ma 15 lat.

6.Nabór kandydatów prowadzony jest na terenie parafii, zaś włączenie zgłaszającego się do grona kandydatów poprzedzone jest osobistą rozmową kandydata z proboszczem (duszpasterzem) przeprowadzoną w obecności rodziców lub opiekunów prawnych. Po pierwszym okresie przygotowania ma miejsce skrutynium określające dalsze etapy przygotowania bądź odłożenie przygotowania na czas późniejszy. Ostateczną decyzję o dopuszczeniu kandydata do sakramentu podejmuje proboszcz po przeprowadzeniu rozmowy duszpasterskiej z kandydatem w obecności rodziców/opiekunów prawnych. Rozmowa ta powinna odbyć się nie później niż miesiąc przed planowaną datą udzielenia sakramentu. W przypadku kandydatów z niepełnosprawnościami program przygotowania ustala się indywidualnie z zainteresowanym bądź z jego rodzicami.

7.Zgłaszający się do bierzmowania przedstawia następujące dokumenty:

a)akt chrztu (jeśli chrzest miał miejsce poza parafią zgłoszenia do bierzmowania)

b)zaświadczenie o uczestnictwie w lekcji religii w bieżącym roku szkolnym (załącznik nr 1). W przypadku, gdyby kandydat zrezygnował z lekcji religii po pierwszej Komunii Świętej, a wrócił na nią wraz z rozpoczęciem przygotowania dla swojego rocznika, proboszcz parafii, w porozumieniu z rodzicami i katechetą szkolnym, określa czas i sposób uzupełnienia braków w wiedzy religijnej kandydata i obejmuje go indywidualnym przygotowaniem do sakramentu.

c)pisemną deklarację przystąpienia (wzór w załączniku nr 2).

8.Na pierwszym spotkaniu organizacyjnym dokonuje się podziału kandydatów na małe grupy i prezentuje plan spotkań formacyjnych dla kandydatów i ich rodziców na cały okres przygotowań (załącznik nr 3) oraz przedstawia animatorów odpowiedzialnych za prowadzenie grup.

9.Funkcję animatora mogą pełnić: duszpasterze parafii, osoby życia konsekrowanego, świeccy nauczyciele religii, katechiści, animatorzy grup i ruchów działających na terenie parafii bądź członkowie tych grup. O doborze animatorów grup decyduje proboszcz bądź wyznaczona przez niego osoba odpowiedzialna w parafii za przygotowanie do bierzmowania.

10.Bierzmowany zachowuje imię chrzcielne dla podkreślenia łączności sakramentu bierzmowania z sakramentem chrztu. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy przystępujący do bierzmowania nie ma świętego patrona z chrztu św.

11. Podczas udzielania sakramentu bierzmowanemu towarzyszy świadek. Zgodnie z kan. 893 § 1 KPK świadkiem sakramentu może być osoba wypełniająca warunki zawarte w kan. 874 KPK (ukończyła 16 lat, jest katolikiem, przyjęła wszystkie sakramenty inicjacji chrześcijańskiej, nie jest ojcem lub matką bierzmowanego). W przypadku ucznia, który ma pełnić funkcję świadka, przedstawia zaświadczenie uczestnictwa w nauce religii katolickiej w szkole (załącznik nr 1).

12.Pomoce formacyjne (program, katechizm, celebracje) zatwierdza jako obowiązujące w przygotowaniu na terenie diecezji Biskup Siedlecki (załącznik nr 4). Wszystkie materiały formacyjne wykorzystywane przez prowadzących przygotowanie do bierzmowania muszą uzyskać pisemną akceptację Wydziału Nauczania Katechetycznego Kurii Diecezjalnej Siedleckiej.

13.Odpowiedzialny za przygotowanie do bierzmowania nie może nakładać na kandydatów dodatkowych obowiązków (poza zwykłymi obowiązkami chrześcijańskimi — udział we Mszy Świętej w niedziele i święta nakazane, codzienna modlitwa, wstrzemięźliwość piątkowa) oraz obowiązkami wynikającymi z diecezjalnego programu przygotowania do bierzmowania (załącznik nr 5).

14.Po udzieleniu sakramentu nazwiska bierzmowanych odnotowuje się w parafialnej księdze bierzmowanych oraz informuje o tym fakcie proboszcza parafii miejsca chrztu w celu dokonania stosownych adnotacji zgodnie z kan. 535 § 2 KPK.

Niniejsza Instrukcja zastępuje dotychczas obowiązujące wytyczne przygotowania do sakramentu bierzmowania, zawarte w dokumentach II Synodu Diecezji Siedleckiej Aneks nr 7 Instrukcja Biskupa Siedleckiego o przygotowani młodzieży do sakramentu bierzmowania.

MAŁŻEŃSTWO

Przygotowanie do sakramentu małżeństwa:

1. Warto podtrzymać zwyczaj oficjalnych zaręczyn, które zawiera się zwykle 6-12 miesięcy przed ślubem.

2. Należy odpowiednio wcześnie zarezerwować dzień i godzinę ślubu. Niekiedy warto uczynić to nawet rok wcześniej.

3. Na około 3 miesiące przed zawarciem sakramentu małżeństwa należy umówić się z Księdzem Proboszczem na spisanie protokołu przedślubnego. Należy przygotować i przynieść następujące dokumenty:

• dowody osobiste narzeczonego i narzeczonej;

• świadectwo chrztu z adnotacją o przyjęciu sakramentu bierzmowania (ważne 3 miesiące);

• świadectwo bierzmowania – jeżeli brak takiej adnotacji o nim na świadectwie chrztu;

• dokument z Urzędu Stanu Cywilnego stwierdzający brak przeszkód do zawarcia małżeństwa konkordatowego (ważny 3 miesiące) lub dokument z USC o zawarciu małżeństwa cywilnego, w przypadku wdów (wdowców) akt zgonu małżonka;

• świadectwo ukończenia kursu przedmałżeńskiego
  

4. Jeżeli narzeczony lub narzeczona mieszkają poza terenem naszej Parafii, wówczas przy spisywaniu protokołu przedślubnego otrzymuje „Prośbę o wygłoszenie zapowiedzi”, którą dostarcza do parafii miejsca swojego zamieszkania a następnie odbiera "zaświadczenie o wygłoszeniu zapowiedzi"

5. Narzeczeni otrzymują także karteczkę, na której odnotują dwie spowiedzi przedślubne: pierwszą ok. miesiąca przed zawarciem małżeństwa, drugą – bezpośrednio przed ślubem, najlepiej w przededniu. Po każdej z tych spowiedzi należy poprosić o podpis spowiednika, zaś przed jej rozpoczęciem zaznaczyć, iż jest to 1. lub 2. spowiedź przedślubna.

6. Zasadą ogólnie przyjętą jest, że sakrament małżeństwa przyjmuje się w parafii narzeczonej. Gdyby zaistniała potrzeba zawarcia tegoż sakramentu poza własną parafią, wówczas należy uzyskać licencję (zgodę) na ślub w innym kościele.

7. Zachęca się narzeczonych, by wzięli czynny udział w przygotowaniu samej liturgii sakramentu małżeństwa np. przez wybór czytań z Pisma Świętego i pieśni liturgicznych. Pomoże to bardziej świadomie, głębiej i spokojniej przeżyć jeden z najważniejszych momentów w życiu.

Nauczanie Kościoła Katolickiego na temat małżeństwa:

Katechizm Kościoła Katolickiego pkt. 1601-1666.

Obowiązujące normy prawne:

Kodeks Prawa Kanonicznego kan. 1055-1165.

I KOMUNIA ŚWIĘTA

I Komunia Święta w naszej parafii miejsce w III niedzielę Maja, natomiast rocznica I Komunii Świętej w IV niedzielę Maja

Każda parafia diecezji organizuje i prowadzi katechezę parafialną dla dzieci, aby ich przygotować do świadomego, pełnego i aktywnego uczestnictwa we Mszy świętej i owocnego korzystania z sakramentu pokuty.

Pierwsza spowiedź i pierwsze pełne uczestnictwo we Mszy św. winna mieć miejsce zasadniczo we własnej parafii, która jest po rodzinie podstawowym środowiskiem rozwoju wiary.

Zadania rodziców dzieci przygotowujących się do I spowiedzi i Komunii św.:

• wspólna wieczorna modlitwa rodziców z dzieckiem i za dziecko;

• systematyczne uczestnictwo wraz z dzieckiem w niedzielnych i świątecznych mszach świętych;

• kierowanie się w życiu codziennym zasadami dekalogu;

• rozmowa z dzieckiem na tematy podejmowane podczas katechez;

• pomoc w opanowaniu podstawowych modlitw i zrozumieniu niezbędnych treści związanych z sakramentem pokuty i Eucharystii;

• pomoc dziecku w rozwoju moralnym, aby normy moralne znało i zachowywało z wewnętrznego przekonania a nie tylko ze względu na rodziców i otoczenie; – codzienne świadectwo życia z wiary;

NAMASZCZENIE CHORYCH

Sakrament Namaszczenia Chorych udzielany wiernym, dotkniętym choroba, daje potężną moc i obronę. „Sakrament ten udziela choremu łaski Ducha Świętego, która pomaga całemu człowiekowi do zbawienia, a mianowicie umacnia ufność w Bogu, uzbraja przeciw pokusom szatana i trwodze śmierci. Dzięki tej pomocy chory może nie tylko znosić dolegliwości choroby, ale także je przezwyciężać i odzyskać zdrowie, jeżeli to jest pożyteczne dla zbawienia jego duszy. Jeżeli jest to potrzebne, namaszczenie odpuszcza grzechy i staje się dopełnieniem chrześcijańskiej pokuty”.

Kościół zachęca wszystkich cierpiących, chorych i umierających, aby świadomie łączyli się z męką i śmiercią Chrystusa i w ten sposób przysparzali dobra całemu ludowi Bożemu, przyczyniając się do jego zbawienia.

Co należy przygotować, kiedy wzywamy kapłana do chorego?

Przed przyjściem kapłana należy przygotować stolik przykryty białym obrusem, na którym stawia się zapalone świece, krzyż, ewentualnie wodę święconą i trochę waty. Jeśli nie ma wody święconej, można użyć wody zwykłej i poprosić kapłana o jej poświęcenie. Na tak przygotowanym stoliku kładzie kapłan Najświętszy Sakrament oraz oleje.

Kilka podpowiedzi dla rodziny chorego (Z Poradnika Ks. Piotra Gąsiora)

Przygotowanie chorego

Najważniejszy udział w niesieniu ulgi choremu mają zawsze najbliżsi. To właśnie rodzina, krewni, prawdziwi przyjaciele oraz inni, którzy z jakiegokolwiek tytułu podjęli się opieki nad chorym, mają obowiązek moralny w porę poprosić kapłana, aby przybył udzielić mu namaszczenia. Poza tym to oni winni chorego na to spotkanie przygotować.

W pierwszym rzędzie, o ile to konieczne, należy wyjaśnić, że prosząc o sakrament wcale nie sugerujemy mu, iż jego życie na ziemi już się kończy. Gdybyśmy zaś przeczuwali, iż faktycznie może i to wkrótce nastąpić, tym bardziej z miłości do bliźniego i w imię wiary w prawdę o życiu wiecznym trzeba mu ułatwić przejście z tego świata na tamten ze spokojnym sumieniem.

Oprócz serdecznej rozmowy nasza rola może wiązać się również z pomocą w zrobieniu rachunku sumienia. Czasami konieczne będzie także wspólne wzbudzenie żalu za grzechy.

Jeśli chory zażywa lekarstwa albo nawet musi częściej spożywać posiłki, trzeba go uspokoić, że w jego szczególnej sytuacji może skorzystać z dyspensy od obowiązku zachowywania godzinnego postu eucharystycznego przed planowanym przyjęciem komunii świętej.

Przygotowanie mieszkania

Przede wszystkim należy tak wszystko przygotować, aby osoba chora mogła się czuć dobrze i nie krępować z żadnego prozaicznego powodu. Pokój, gdzie leży chory, winien być wysprzątany i schludny.

Stół, na którym kapłan położy święte oleje oraz Najświętszy Sakrament Ciała Chrystusa, należy przykryć białym obrusem. Na środku, podobnie jak podczas kolędy, ustawiamy krzyż, a obok zapalamy świece.

Jeśli dysponujemy wodą święconą, wlewamy ją do naczynia i wraz z kropidłem również umieszczamy na stole, aby kapłan mógł poświęcić pokój chorego. Często duszpasterze dysponują własnym kropidłem z wodą święconą, więc nie wpadajmy w panikę, gdybyśmy o tym zapomnieli. W żadnym wypadku nie wolno do resztki wody święconej dolewać innej, na przykład z kranu, licząc, że się jakoś „samo poświęci”.

Powiadomienie kapłana

Najlepiej przyjść po kapłana osobiście. Można też prośbę skierować przez telefon, ale wówczas nie dziwmy się, gdy duszpasterz poprosi o podanie danych osobistych oraz numeru telefonu i za chwilę do nas oddzwoni – musi mieć pewność, z kim rozmawia. Rozmowę zaczynamy od przedstawienia się. Potem podajemy imię i nazwisko chorego oraz jego adres zamieszkania. Informujemy również wyraźnie, czy chory jest nieprzytomny czy nie – od tego zależy, czy ksiądz zabiera ze sobą komunię świętą, czy tylko same oleje. O inne szczegóły nie musimy się martwić. Jeżeli ksiądz uzna za konieczne uzyskanie dodatkowych informacji, sam o nie zapyta.

Jeśli osobiście powiadamiamy księdza, może się zdarzyć, że poprosi, aby zaczekać i towarzyszyć mu w drodze do domu chorego. Starajmy się wówczas raczej iść lub jechać w ciszy (zwłaszcza, gdy ksiądz niesie Pana Jezusa w komunii świętej). Naszym zadaniem jest wtedy wskazanie najkrótszej drogi z kościoła do miejsca pobytu chorego. Jeżeli idziemy pieszo, dobrze jest podążać nieco przed księdzem.

Zachowanie rodziny chorego w trakcie wizyty księdza

Ponieważ sakrament namaszczenia chorych ma charakter wspólnotowy, więc powinni w nim uczestniczyć wszyscy domownicy obecni w tym czasie w mieszkaniu. Dlatego też, gdy usłyszymy lub zobaczymy, że ksiądz już nadchodzi, winniśmy przerwać inne zajęcia i wyjść do drzwi na moment chrześcijańskiego powitania: „Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus. Na wieki wieków. Amen”. W sytuacji, gdy kapłan przychodzi do chorego, niosąc Pana Jezusa w komunii świętej, wszyscy na chwilę przyklękamy przynajmniej na jedno kolano.

Następnie wspólnie z księdzem przechodzimy do pokoju, gdzie oczekuje chory, i tam czynnie uczestniczymy w całym obrzędzie. Chodzi o wspólną, głośną modlitwę i wyraźne odpowiedzi na wezwania duszpasterza

Chorego pozostawiamy sam na sam z kapłanem tylko na moment spowiedzi sakramentalnej. Wychodzimy wówczas do sąsiednich pomieszczeń i pozostajemy tam w modlitewnym skupieniu (nie włączamy telewizora, komputera czy radia) aż ponownie nie zostaniemy poproszeni na ciąg dalszy sakramentu. Czas oczekiwania możemy poświęcić choćby na odmówienie Litanii w intencji chorych.

Czynności po zakończeniu obrzędów w domu chorego

Zaraz po namaszczeniu chorego ksiądz – jeśli uzna to za potrzebne – może poprosić o ciepłą wodę do umycia rąk. Na pewno dobrze jest mieć także przygotowaną szklankę z wodą, aby dać choremu do popicia, o ile ten miałby kłopoty z przełykaniem, a więc w tym wypadku ze spokojnym przyjęciem komunii świętej.

Warto zapytać księdza, jaką zadał pokutę, aby móc ją potem choremu przypomnieć, a nawet wraz z nim ją odprawić. Jeśli nie zrobiliśmy tego wcześniej, to właśnie teraz możemy dać duszpasterzowi kartkę z imieniem i nazwiskiem chorego, aby dokonał wpisu do księgi chorych.

Gdy chory powróci do zdrowia, dobrze będzie poradzić mu, aby złożył Bogu należyte podziękowanie za otrzymaną łaskę sakramentalną na przykład przez uczestnictwo w dziękczynnej Mszy świętej. Natomiast gdyby chory nie mógł tego uczynić osobiście, zastąpmy go w tym sami. Pamiętajmy o pochwale, jaką Jezus skierował do Samarytanina, który jako jedyny z dziesięciu uzdrowionych trędowatych okazał Mu wdzięczność (por. Ewangelia św. Łukasza 17,11-19).

Pogrzeb chrześcijański

Niezbędne informacje dotyczące chrześcijańskiego pogrzebu:

1. Pogrzeb przygotowuje najbliższa rodzina lub upoważnione do tego (np. w testamencie) osoby.

2. Pogrzeb powinien mieć miejsce w parafii zamieszkania. Jeżeli ma się on odbyć poza parafią zamieszkania, potrzebna jest na to zgoda proboszcza miejsca.

3. Przy zgłaszaniu pogrzebu należy w kancelarii parafialnej przedłożyć akt zgonu. Jeżeli śmierć nastąpiła w szpitalu, należy również postarać się o zaświadczenie zaopatrzenia przed śmiercią sakramentami (namaszczenie chorych, Wiatyk).

4. Liturgię pogrzebu, miejsce pochówku na cmentarzu oraz pozostałe szczegóły organizacyjne ustala się indywidualnie.

Nauczanie Kościoła Katolickiego na temat pogrzebu:

Katechizm Kościoła Katolickiego pkt. 1680-1690.

Obowiązujące normy prawne:

Kodeks Prawa Kanonicznego kan. 1176-1185.

Warto pamiętać, że chrześcijański pogrzeb nie przysługuje tym osobom, które świadomie i dobrowolnie zerwały łączność z Kościołem lub zmarli bez pokuty w gorszących okolicznościach, albo z pogardą dla religii Kościoła, uparcie odmawiając przyjęcia sakramentów.

Prawo do katolickiego pogrzebu ma każdy ochrzczony, który do śmierci wytrwał w wierze i praktyce życia Kościoła. W parafiach, w których jest zwyczaj odprawiania mszy świętej pogrzebowej z obecnością ciała zmarłego w kościele, takie prawo przysługuje wszystkim, którzy uczestniczyli w życiu wspólnoty kościelnej. Jeśli zaś ktoś swoim życiem zaprzeczał przynależności do Kościoła, nie uczestniczył w życiu wspólnoty wiary, dokonał różnego rodzaju jawnych aktów przeciwnych nauczaniu i praktyce Kościoła, to nie powinno się wprowadzać jego ciała do kościoła. Należy, stosownie do okoliczności, odbyć obrzędy pogrzebowe na cmentarzu, natomiast msza święta w intencji tego zmarłego niechaj zostanie odprawiona w kościele bez wnoszenia jego ciała (kan. 1184 n.).